Dogodilo se na današnji dan

 

 Danas je petak, 6. decembar, 2024. Do kraja godine ima 25 dana.

    1421 - Rođen je engleski kralj Henri VI, poslednji monarh

iz dinastije Lankaster, koji je formalno postao vladar 1422. u osmom

mesecu života. Svrgnut je u dinastičkim borbama ("Rat dveju

ruža") i ubijen u maju 1471. u londonskom zatvoru "Tauer".

        1492 - Španski moreplovac italijanskog porekla Kristifor

Kolumbo otkrio je ostrvo Hispaniola. Na njemu se danas nalaze dve

države - Haiti i Dominikanska Republika.

        1507 - Nemački kartograf Martin Valdzemiler objavio je

prvu geografsku kartu novog kontinenta kojem je dao ime Amerika.

U vreme izrade novog izdanja Ptolomejevog atlasa čitao je pisma

Ameriga Vespučija iz Novog sveta, u kojima je italijanski

moreplovac tvrdio da put preko Atlantika ne vodi u Aziju već na,

do tada, nepoznat kontinent. Valdzemiler je tada novi kontinent

nazvao - Amerika.

        1792 - Žirondinci su u vreme Francuske revolucije

odlučili da kralju Luju XVI, bude suđeno. Revolucionarni sud ga

je potom osudio na smrt i kralj je 1793. pogubljen na giljotini.

        1833 - Rođen je srpski pisac Jovan Jovanović Zmaj, član

Srpske kraljevske akademije. Gimnaziju je učio u Halašu i Požunu

(sadašnja Bratislava), a maturirao je u Slovačkoj Trnavi. Pre

medicine koju je završio u Pešti, studirao je prava u Pešti,

Pragu i Beču. Radio je kao lekar u Novom Sadu, Pančevu, Sremskim

Karlovcima, Futogu, Beogradu, Zagrebu i Beču, a u Beogradu je od

1890. do 1898. bio dramaturg Narodnog pozorišta. Sjajan liričar,

prema oceni književne kritike "pesnički izraz duhovnog i duševnog

života srpskog naroda" u drugoj polovini 19. veka. Kao pesnik

razvijao se pod uticajem srpske narodne poezije i lirike Branka

Radičevića. Osim lirike, napisao je veliki broj rodoljubivih kao

i političko-satiričnih pesama, a kao dečji pesnik neprevaziđen

je u srpskoj književnosti. Osnovao je i uređivao književni list

"Javor", satirične listove "Zmaj", "Žiža", "Starmali" i poučni

dečji list "Neven", neprevaziđen i po sadržini i po umetničkim

i grafičkim rešenjima. Prevodio je sa ruskog, nemačkog, mađarskog

i engleskog. Dela: "Pevanija", "Đulići", "Đulići uveoci",

pesnička legenda "Vidosava Branković", "Čika Jova srpskoj deci",

šaljivi komad "Šaran".

        1877 - Američki pronalazač Tomas Edison demonstrirao je

u Vest Orindžu u Nju Džersiju prvi zvučni snimak.

        1882 - Umro je engleski pisac Entoni Trolop, koji je u

velikom broju romana realistično opisivao građanske slojeve

viktorijanske Engleske. Među njima su najuspeliji romani iz ciklusa

o imaginarnoj pokrajini Barsetšir, poput "Stražara", "Tornjevi

Barčestra" i "Poslednje hronike Barseta", u kojima se pojavljuju

isti likovi u različitom životnom dobu.

        1889 - Umro je američki državnik Džeferson Dejvis,

predsednik Konfederacije Država Amerike (11 otcepljenih južnih

država SAD) tokom građanskog rata od 1861. do 1865. Uhapšen

je posle poraza južnih država u građanskom ratu, ali je 1867.

pušten iz zatvora bez suđenja.

        1907 - U jednoj od najtežih nesreća u rudnicima SAD,

poginuo je 361 rudar u rudniku uglja Monona u Virdžiniji.

        1916 - Nemačke trupe su u Prvom svetskom ratu ušle u

rumunsku prestonicu Bukurešt.

        1917 - Skupština u Helsinkiju proglasila je nezavisnost

Finske, koju je priznala sovjetska Rusija. Finska je posle

Napoleonovih ratova potpala pod vlast Rusije i 1809. postala je

veliko vojvodstvo u sastavu ruskog carstva. Do tada ona je bila

sastavni deo Švedske.

        1917 - U sudaru francuskog broda "Mon Blan" natovarenog

eksplozivom, uključujući 5.000 tona TNT, s belgijskim brodom

"Imo" u luci grada Halifaks u Kanadi, poginulo je više od 1.500 

osoba, oko 8.000 je ranjeno i veliki deo grada je razoren.

        1921 - Potpisan je Sporazum kojim je uspostavljena 

Irska Slobodna Država. Iz njenog okvira izuzeta je Severna Irska, 

odnosno veći deo Alstera, koja je ostala sastavni deo Ujedinjenog 

Kraljevstva. Nezavisnost je rezultat brojnih ustanaka Iraca, pa je 

britanska vlada, nemoćna da oružjem suzbije bunt, podelila ostrvo 

i većem delu priznala nezavisnost. Sporazum je stupio na snagu 

poslednjeg dana marta naredne godine.

        1925 - Italija i Egipat potpisali su sporazum o granicama

italijanske kolonije Libije.

        1938 - Francuska i Nemačka potpisale su sporazum o

nepovredivosti međusobnih granica, koji su Nemci pogazili u Drugom

svetskom ratu.

        1941 - U bici za Moskvu, sovjetska armija je u Drugom

svetskom ratu prešla u protivofanzivu protiv nemačke vojske

koja je sve vreme, do tada, napredovala od početka rata. Na frontu

širokom 300 kilometara nemačke linije su probijene napadom

sedam sovjetskih armija i dva konjička korpusa. Čitave nemačke

divizije bile su pregažene ili opkoljene i kasnije razbijene.

Do kraja februara 1942. front je pomeren 115 do 200 kilometara od

Moskve.

        1959 - Umro je srpski pisac Jovan Palavestra, kritičar

i novinar. Pisao je pripovetke i drame, pozorišnu i književnu

kritiku. Pevodio je Pšibiševskog, Flobera, Bodlera. Dela: drame

"Savesti na vetru", "Čovjek koji se snašao", "Veliki skandal",

zbirke pripovedaka "Sivi vidici", "Na belom hlebu".

        1971 - Indija je priznala Bangladeš, bivši Istočni

Pakistan, a Pakistan je uzvratio prekidom diplomatskih odnosa sa

Indijom.

        1978 - Španci su referendumom odobrili novi ustav, prema

kojem je Španija definisana kao ustavna monarhija s parlamentarnom

demokratijom.

        1989 - U najgorem masovnom zločinu u istoriji Kanade,

ubica je usmrtio 14 studentkinja Univerziteta u Montrealu i potom se

ubio.

        1992 - Hindu ekstremisti uništili su džamiju u Ajođi na

severu Indije, koju su, kako se veruje, muslimanski osvajači

izgradili u srednjem veku na zgarištu velikog hindu hrama koji su

razorili. U eksploziji verskih strasti hindusa i muslimana u Ajođi

je poginulo najmanje 400 osoba.

        1995 - Između Habarovska i Sahalina pao je ruski avion tipa

"Tu-154" i udes nije preživeo niko od 97 putnika i članova posade.

        1997 - Najmanje 85 lica poginulo je blizu Irkutska kad se

ruski transportni avion tipa "An-124" koji je prevozio dva borbena

aviona, srušio na jedno stambeno naselje.

        2001 - Antitalibanske snage zauzele su glavnu bazu vođe

islamskih terorista Osame bin Ladena u planinskom području na

istoku Avganistana, ali im je sam saudijski terorista umakao.

        2004 - Lideri 12 južnoameričkih država, koji

predstavljaju 361 milion ljudi, potpisali su u peruanskom gradu

Kusku deklaraciju o stvaranju Južnoameričke zajednice naroda.

        2005 - Prilikom pada iranskog vojnog aviona tipa "Herkules"

na gusto naseljenu četvrt Teherana, poginulo je svih 94 putnika i

članova posade, kao i 34 osobe na zemlji.

        2005 - U samoubilačkom napadu dve žene bombaša na

policijsku akademiju u Bagdadu, poginulo je najmanje 45 lica,

a 75 je ranjeno.

        2006 - Donji dom australijske skupštine usvojio je zakon

kojim se odobrava kloniranje ljudi u terapeutske svrhe, što je

gornji dom (senat) već ranije usvojio. Novi zakon dozvolio je

proizvodnju ljudskih embriona kloniranjem, radi uzimanja matičnih

ćelija. Ta tehnika navodno otvara put lečenju bolesti kao što

su dijabetes, karcinom i Alćajmerova bolest.

        2007 - U eksploziji metana u rudniku uglja "Sinjao" u

provinciji Šansi, na severu Kine poginulo je 105 rudara, dok je

26 ostalo zarobljeno u oknima. U kineskim rudnicima česte su 

nesreće s tragičnim ishodom.

2017 - Predsednik SAD Donald Tramp je, opisavši to kao 

prihvatanje "istorijske i sadašnje realnosti", izjavio da je 

došao trenutak da Jerusalim bude zvanično priznat kao glavni 

grad Izraela. 

2023 - Obilne, nezapamćene padavine pogodile su Sejšelska 

ostrva. Tokom višednevnog nevremena dogodile su se poplave, klizišta, 

velike štete, žrtve. Uništena su čitava naselja, oštećeni putevi. 

Sutradan se dogodila velika eksplozija u industrijskoj zoni Providens, 

na glavnom ostrvu Mahe. Povređeno je 178 osoba, a poginule su tri.