Znamenitosti Zvezdare: Crkva pokrova presvete Bogorodice

 Između dva svetska rata, broj stanovnika Beograda se udvostručio, što je dovelo do potrebe za većim brojem crkava. Na prostoru od Cvetkove mehane, pa do Crvenog krsta, nije bilo crkve. Tadašnji Patrijarh Dimitrije je odobrio fond za izgradnju, a posle njegove smrti, Patrijarh Varnava nastavlja projekat izgradnje. Crkva je otvorena 1933. U njoj se nalazi ikona Presvete Bogorodice koja je kopija ikone Majke Božije iz Pećke Patrijaršije.

Crkva i bliža okolina nisu bile oštećene tokom ratnih razaranja u Drugom svetskom ratu.

Prema sugestijama Patrijarha Varnave crkva je zamišljena u skromnom monaškom stilu, jer je prema prvobitnoj ideji to trebalo da bude crkva ženskog manastira. Izgradnja je poverena arhitekti Miomiru Korunoviću, ali je zahtevano da postojeća zgrada na kupljenom imanju ostane takva kakva jeste, a da se na istočnoj strani doda oltar i centralno kube, a na zapadnoj zvonara sa kancelarijama i krstionicom. Zgradi, koja je ranije služila kao radionica šešira, je dodato kube sa stubovima, kao i oltarska apsida, zadržani su severni i južni zidovi i deo građevine na zapadu. Dodati su lukovi i stubovi, zvonik je najpre samo prislonjen uz zapadni zid što je kasnije izmenjeno, dodate su dve kancelarije, krstionica i stepenište za hor.

Prvobitni ikonostas, izrađen od betona, oslikao je akademski slikar Živorad Nastasijević, ali je on srušen i na njegovo mesto je 1973. godine postavljen novi, u duborezu. Napravio ga je Cvetan Nikolovski iz Ohrida. Ikone ovog ikonostasa oslikao je profesor Milovan Arsić, akademski slikar, kao i hramovne freske i mozaike na spoljnim zidovima. Freskopis je rađen u al fresko tehnici, na tri sloja maltera sa fresko pigmentima i pokriva sve unutrašnje zidne površine hrama čineći jedinstvenu fresko celinu od oko 700 m² slikane površine. Fon na svim freskama je u „zlatnom okeru“ i zelenoj boji. Na kubetu gde je prikazan Hristos Pantokrator u kružnoj – krstastoj orijentalnoj kompoziciji Logosa, uočava se izvesna izmena tradicionalne šeme u slobodi kompozicije i teme. Na površinama kubeta, između prozora, naslikani su srpski svetitelji sa svojim zadužbinama u rukama: Stefan Nemanja kao Sveti Simeon Mirotočivi sa Studenicom, Sveti Sava sa Hilandarom, Sveti Arsenije Sremac sa crkvom Svetih Apostola u Peći, Stefan Prvovenčani sa Žičom, kralj Milutin sa Gračanicom, Stefan Dečanski sa Dečanima, arhiepiskop Danilo II sa Bogorodičinom crkvom u Peći i knez Lazar sa Lazaricom. Pored ovih osam figura, od kojih je svaka je preko 4 metra visine, postoje još dve koje su naslikane na zapadnom zidu naosa: kralj Dragutin sa crkvom u Arilju, despot Stefan Lazarević sa Manasijom i stihovima svoje pesme Slovo ljubve i povorkom srpskih arhijereja u oltarskoj apsidi, i zajedno čine jedinstvenu galeriju portreta srpskih svetitelja.

U hramu se nalazi i ikona Presvete Bogorodice koja je kopija ikone Majke Božije iz Pećke Patrijaršije za koju se veruje da je oslikao Sveti apostol Luka. Čuvana je u manastiru Svetog Save Osvećenog u Jerusalimu, i nju je u Srbiju doneo Sveti Sava. Veruje se da ima isceljujuće moći.