Dogodilo se na današnji dan

 Danas je subota, 29. jul.

 1805 - Rođen je francuski istoričar i političar Aleksis

Klerel de Tokvil, protivnik revolucionarnih društvenih promena,

koji je veoma uticao na građanske istoričare 19. i 20. veka.

Dela: "Demokratija u Americi", "Stari režim i revolucija".

        1856 - Umro je nemački kompozitor i muzički pisac Robert

Aleksander Šuman, jedan od najznačajnijih predstavnika romantizma.

Istakao se kao liričar i autor klavirskih minijatura. Osnovao je

časopis "Neue Zeitsćrift fur Musik". Dela: simfonije, "Koncert u

a-molu za klavir i orkestar", koncerti za klavir, koncerti za

violončelo, ciklusi solo pesama "Pesnikova ljubav", "Ljubav i

život žene", klavirske kompozicije "Karneval", "Simfonijske

etide", "Dečje scene".

        1876 - Umro je mađarski političar Ferenc Deak, glavni

arhitekta sporazuma Beča i Budimpešte iz 1867. kojim je austrijsko

carstvo prekomponovano u dvojnu Austro-Ugarsku monarhiju. Predvodio

je mađarsku opoziciju, uglavnom sitnije mađarsko plemstvo, protiv

austrijskog kancelara Klemensa Meterniha pre revolucije 1848, a

1865. objavio je projekat o dualističkom uređenju Habzburške

monarhije, prihvaćen dve godine kasnije.

        1878 - Počela je austrougarska okupacija Bosne i

Hercegovine, na osnovu odluke kongresa velikih sila u Berlinu 13.

jula 1878. Austrijske trupe tada su okupirale i Novopazarski

sandžak (Raška oblast) koji su kasnije napustile. Austrougarska

je i formalno anektirala BiH 1908. suprotno odredbama Berlinskog

kongresa.

        1883 - Rođen je italijanski diktator Benito Musolini, koji

je vladao Italijom od 1922. do 1943. Ubrzo posle izbijanja Prvog

svetskog rata isključen je iz Socijalističke partije, pošto se

zalagao za ulazak Italije u rat kako bi kasnije učestvovala u

podeli Austrougarske. Godine 1919. osnovao je fašističku partiju.

U oktobru 1922. u Napulju je u vreme kongresa fašista organizovao

pohod 60.000 pristalica na Rim i tako je došao na vlast. Pod

njegovim vođstvom, Italija je 1935. napala i okupirala Etiopiju,

pripojila Albaniju 1939, napala Grčku 1940, a Kraljevinu

Jugoslaviju 1941. Posle iskrcavanja savezničkih trupa na Siciliju,

krajem jula 1943. oboren je sa vlasti i interniran u hotel na

planini Gran Saso, odakle su ga 12. septembra 1943. oslobodili Nemci

(komandosi Ota Skorcenija) i prebacili u severnu Italiju, gde je

postao lider takozvane Italijanske socijalne republike. Tokom

pokušaja da pobegne, zajedno sa nemačkim trupama, uhvatili su ga

italijanski partizani i ubili 28. aprila 1945.

        1885 - Rođena je američka filmska glumica Teodosija

Gudmen, poznata kao Teda Bara, prvi "vamp" u istoriji

kinematografije. Filmovi: "Kleopatra", "Karmen", "Saloma",  

"Žena tigar", "Dama s kamelijama", "Pesma sirene".

        1890 - Umro je holandski slikar Vinsent van Gog, jedan od

najoriginalnijih i najtemperamentnijih u istoriji slikarstva. Slikao

je žarkim bojama, a njegova ekspresivna dela prodorne snage

neprevaziđena su u izražavanju psihičkih stanja i raspoloženja.

Nepriznat za života, praćen mnogim nedaćama koje su ga bacale u

duboku depresiju i nervno rastrojstvo pokušao je samoubistvo i

umro dva dana potom. Njegova dela, oko 850 slika i više od 900

crteža, mahom pejzaža, portreta i mrtvih priroda, presudno su

uticala na razvoj moderne umetnosti i donela mu posmrtnu slavu.

        1900 - Italijanskog kralja Umberta I u Monci je ubio

anarhista Gaetano Breši.

        1905 - Rođen je švedski diplomata Hjalmar Agne Dag

Hamaršeld, dobitnik Nobelove nagrade za mir, doktor filozofije i

akademik, generalni sekretar UN od 1953. do smrti 1961. Zauzimao je

visoke funkcije u više švedskih ministarstava od 1936. do 1953. i

bio ministar bez portfelja. Pri pokušaju da doprinese rešenju

krize u negdašnjem Belgijskom Kongu poginuo je u avionskoj nesreći

u okolnostima koje nikad nisu razjašnjene. Nobelova nagrada

dodeljena mu je posthumno.

1925 - Rođen je Mikis Teodorakis, grčki kompozitor. 

Globalnu slavu stekao je muzikom za filmove "Grk Zorba" (1964), 

"Serpiko" (1973). Komponovao je brojne simfonije, opere, balete, 

kantate, oratorijume, ali i popularnu, narodnu muziku, ukupno 

više od hiljadu dela. Bio je aktivan u pokretu otpora tokom 

Drugog svetskog rata, zbog čega je stradao. Tokom vojne uprave 

u Grčkoj (1967 - 1974) kao njen istaknuti protivnik Teodorakis 

je zatvoren, potom sa porodicom prognan u peloponesko selo Tatoun, 

a izvođenje njegovih dela je zabranjeno. Oštro je osuđivao NATO 

agresiju na Srbiju (SRJ) 1999. godine.

        

1937 - Japanske trupe okupirale su kineski grad Tjencin.

        1948 - Na stadionu "Vembli" u Londonu otvorene su prve

Olimpijske igre posle Drugog svetskog rata.

        1967 - U Vijetnamskom ratu u požaru je oštećen američki

nosač aviona "Forestal" pri čemu je poginulo 130 lica.

        1968 - U encikliki "Humanae vitae" (O ljudskom životu)

papa Pavle VI zabranio je rimokatolicima sve oblike veštačke

kontrole rađanja.

        1981 - U katedrali Svetog Pavla u Londonu venčani su

naslednik britanskog prestola princ od Velsa Čarls i Dajana

Spenser.

        1983 - Umro je španski filmski režiser Luis Bunjuel.

Od 1936. do 1939. snimao je tokom Španskog građanskog rata

propagandne priloge za republikance. Od 1947. radio je uglavnom u

Meksiku, pošto je kao komunista bio nepomirljivi protivnik

frankovog režima pa je živeo u emigraciji. Snimio je 32 filma,

a "Andaluzijski pas" iz 1928. i "Zlatno doba" iz 1930. obrazac su

nadrealističkog filma. Napisao je autobiografiju "Moj poslednji

uzdah". Ostali filmovi: "Zemlja bez hleba", "Los olvidados", "Uspon

u nebo", "Zločinački život Arčibalda Krusa", "Robinson Kruso",

"To se zove zora", "Nazaren", "Viridijana", "Taj mračni predmet

želja", "Anđeo smrti", "Zvezdani put", "Tristana", "Lepotica

dana", "Diskretni šarm buržoazije".

        1983 - Umro je engleski pozorišni i filmski glumac

Džejms Dejvid Grejem Niven, dobitnik Oskara 1958. za film

"Odvojeni stolovi". Elegantnom pojavom ali i glumom oličavao je

britanski tip džentlmena. Po uzoru na oca završio je vojnu školu,

ali je docnije napustio vojnu karijeru i posvetio se glumi. U

Holivud je dospeo tridesetih godina 20. v. ali je po izbijanju

Drugog svetskog rata napustio SAD i priključio se britanskoj vojsci

i tokom rata bio je komandos. Ostali filmovi: "Put oko sveta za 80

dana", "Dobar dan tugo", "Topovi s Navarona", "Kasino Rojal",

"Papirnati tigar".

        1994 - Bivši italijanski predsednik vlade Betino Kraksi

osuđen je na osam i po godina zatvora pod optužbom za prevaru.

        2003 - Donji dom belgijske skupštine ovlastio je belgijske

sudove da sude svim optuženima za ratne zločine, bez obzira gde su

počinjeni i bez obzira na nacionalnost, uključujući građane SAD,

što je izazvalo žestoku reakciju zvaničnog Vašingtona.

        2008 - Umro je Mate Parlov, najbolji bokser bivše

Jugoslavije. U bokserski klub "Pula" je stupio sa 16 godina,

i nakon svega 3 godine osvojio je titulu prvaka Jugoslavije u

poluteškoj kategoriji. Prvi veći međunarodni uspeh ostvario

je 1969. kada je u Bukureštu postao vicešampion Evrope. Dve

godine docnije u Madridu je osvojio zlatnu medalju, a 1973. u

Beogradu odbranio je titulu prvaka Evrope u poluteškoj kategoriji.

Na Olimpijskim igrama u Minhenu 1972. Parlov je osvojio zlato,

a u Havani 1974. postao je amaterski prvak sveta u poluteškoj

kategoriji. Godine 1976. u Beogradu je, savladavši Italijana

Domenika Adinolfija, postao profesionalni prvak Evrope u

poluteškoj kategoriji, a 2 godine potom, pobedom nad Argentincom

Migelom Anhelom Kueljom i svetski šampion. Osam puta je bio

prvak Jugoslavije.

2011 - Preminuo je Muharem Pervić, srpski esejista, 

književni i pozorišni kritičar. Diplomirao je na Katedri za opštu 

književnost Filološkog fakulteta u Beogradu. Tokom studija bio je 

glavni urednik lista "Student". Od 1958. urednik je časopisa "Delo" 

a zatim glavni urednik kulturno-umetničkog programa Televizije Beograd. 

Za knjigu "Tradicija i kritika" (1977) dobio je nagradu, "Đorđe 

Jovanović", a za naslov "Volja za promenom" (1995) Sterijinu 

nagradu. Dobitnik je i Tanjugove nagrade "Zlatno pero" (2007), kao 

i Povelje za životno delo Udruženja književnika Srbije (2005). 

Bio je priređivač sabranih dela Ive Andrića, po Andrićevom 

izboru. 

2017 - Tim međunarodnih naučnika objavio je da je zabeležio 

najsnažniju eksploziju u istoriji istraživanja univerzuma. Eksploziju 

je prouzrokovala smrt masivne zvezde i bila je takve jačine da ju je 

sa Zemlje bilo moguće uočiti, pored udaljenosti 10 milijardi 

svetlosnih godina. 

2018 - Umro je Oliver Dragojević, muzičar, jedna od najvećih 

zvezda negdašnje Jugoslavije.

2019 - U Etiopiji je oboren rekord u pošumljavanju. Za samo 

jedan dan zasađeno je, navodno, čak 350 miliona stabala. Velika nacionalna 

akcija deo je dugoročnog plana pošumljavanja kojim se predviđa sadnja 

četiri milijarde stabala. Asocijacija "Farm Afrika" posvećena je 

ozelenjavanju istočne Afrike i ova akcija predstavljena je kao početak 

velike akcije pošumljavanja.