Dogodilo se na današnji dan

  Danas je utorak, 7. januar,

sedmi dan 2025. 

        1536 - Umrla je engleska kraljica španskog porekla

Katarina Aragonska, prva od šest žena engleskog kralja Henrija

VIII. Njihov razvod bez dozvole pape izazvao je englesku crkvenu

reformaciju i odvajanje od katoličke crkve.

        1537 - Ubijen je prvi čovek Firence Alesandro de Mediči,

kojeg je nasledio Kozmo de Mediči, veliki vojvoda toskanski, bankar

i pokrovitelj naučnika i umetnika.

        1598 - Na ruski presto stupio je Boris Godunov, posle smrti

Fjodora I, poslednjeg cara iz dinastije Rjurikovič.

        1610 - Italijanski astronom i matematičar Galileo Galilej

otkrio je Jupiterove mesece Io, Evropu, Ganimed i Kalisto.

        1785 - Džon Džefris i Žan Pjer Blanšar prvi su

preleteli kanal Lamanš balonom punjenim toplim vazduhom.

        1789 - Na prvim predsedničkim izborima u SAD pobedio je

Džordž Vašington, lider borbe za nezavisnost. Ponovo je izabran

1792. a 1796. odbio je da se kandiduje.

        1807 - Velika Britanija proglasila je pomorsku blokadu

Francuske i zemalja saveznica francuskog cara Napoleona I. U

ekonomskom ratu teže posledice pretrpela je Francuska. Takođe

njena mornarica nekoliko puta je poražena prilikom pokušaja da

probije obruč britanskih pomoraca.

        1895 - Koreja je proglasila nezavisnost od Kine.

        1906 - Umro je srpski socijalista Radovan Dragović,

vođa socijalističkog pokreta u Srbiji, jedan od osnivača Srpske

socijaldemokratske stranke 1903. njen sekretar a potom predsednik do

smrti 1906. Obnovio je 1901. "Beogradsko radničko društvo",

osnovano 1896. prvu socijaldemokratsku organizaciju u Srbiji, a od

1900. do 1903. uređivao je listove "Napred", "Radnički list",

"Stari radnički list" i "Radničke novine". Osnovao je i

socijaldemokratski Centralni odbor, koji je objedinio sve radničke

organizacije u Srbiji, što je omogućilo stvaranje Srpske

socijaldemokratske stranke. S Dimitrijem Tucovićem doprineo je

uspostavljanju jedinstva sindikata i radničke političke partije.

        1909 - U Beogradu je počela prva balkanska konferencija

socijaldemokratskih partija Srbije, Turske, Hrvatske i Slavonije,

Rumunije, Bosne i Hercegovine. Trodnevni skup je usvojio rezoluciju

o stvaranju saveza slobodnih naroda Balkana u okviru balkanske

federacije.

        1927 - Uspostavljena je redovna transatlantska telefonska

veza između Londona i Njujorka.

        1932 - Umro je francuski političar Andre Mažino, ministar

rata od 1922. do 1924. i od 1929. do smrti 1932, po kojem je nazvana

utvrđena linija na granici prema Nemačkoj, građena od 1927. do

1936. Veliki sistem utvrđenja nije sprečio u Drugom svetskom

ratu armiju nacističke Nemačke da 1940. izvede invaziju na

Francusku iz pravca Belgije, zaobišavši "Mažino liniju".

1938 - Rođen je Amfilohije Radović, mitropolit crnogorsko primorski. 

Diplomirao je na Bogoslovskom fakultetu u Beogradu a postdiplomske studije 

je pohađao u Bernu i Rimu. Doktorsku disertaciju odbranio je u Atini, tezom 

o Svetom Grigoriju Palami, uz najviše ocene. Bio je predavač na Institutu 

"Sveti Sergije" u Parizu i na Bogoslovskom fakultetu u Beogradu. Godine 1980. 

postao je episkop banatski da bi 1990. postao mitropolit crnogorsko primorski. 

Do poslednjeg dana odlučno se borio za Mitropoliju odnosno za Srpsku pravoslavnu 

crkvu u Crnoj Gori. Bio je plodan autor i prevodilac. Dela: "Tajna Svete Trojice 

po učenju Grigorija Palame", "Smisao liturgije", "Sinaiti i njihov značaj u 

Srbiji XIV vijeka", "Filokalijski pokret XVIII i početkom XIX vijeka", 

"Vraćanje duše u čistotu","Istorijski presjek tumačenja Starog zavjeta", 

"Jagnje Božije i Zvijer iz bezdana".

        1943 - Umro je srpski naučnik i pronalazač Nikola Tesla.

Jedan od najvećih umova u istoriji. Negovim izumima u mnogo čemu

postavljen je pravac naučno-tehničkog razvoja u 20. veku. Rođen

je kao sin seoskog pravoslavnog sveštenika. Studirao je

elektrotehniku, ali je nikada nije završio. Nasuprot svim velikim

autoritetima njegovog vremena instistirao je na korišćenju

naizmenične struje namesto jednosmerne. Pronašao je obrtno

magnetno polje, indukcioni motor, generator i transformator, fenomen

elektromagnetne rezonance i patentirao je niz izuma na kojima se

zasniva savremena elektronika i elektrotehnika uopšte. Bez njegovih

izuma savremena civilizacija imala bi potpuno drugačiji izgled.

Pionir je i radio tehnike, bežične telegrafije, radara. Patentirao

je oko 700 pronalazaka. Nakon što je prekinuo studije u Gracu,

izvesno vreme proveo u Budimpešti i Parizu, zatim odlazi u SAD, gde

će živeti do kraja života. Povodom stogodišnjice njegovog

rođenja, 1956. jedinica za merenje visokog napona dobila je Teslino

ime, kojim je nazvana i jedinica jačine magnetnog polja.

        1946 - Zapadne sile priznale su Austriju u granicama iz

1937.

        1947 - Osnovan je Savezni hidrometeorološki zavod 

uredbom vlade tadašnje FNRJ. Tim činom objedinjene su 

hidrometeorološke službe na prostoru Jugoslavije. Predstavnici 

SHMZ-a septembra 1947. potpisnici su, u Vašingtonu, Konvencije 

o osnivanju Svetske meteorološke organizacije (WMO). Ministarstvo 

prosvete i crkvenih poslova Kraljevine Srbije osnovalo je još 

1888. jedinstvenu mrežu meteoroloških stanica u Kraljevini 

Srbiji. Taj datum obeležava se kao Dan Hidrometeorološkog 

zavoda Srbije. Profesor Liceja Vladimir Jakšić je još 

januara 1848. u Beogradu, na svom imanju na Senjaku, započeo 

redovna merenja temperature, vlažnosti, padavina, vetra i 

vazdušnog pritiska. Godine 1856. u 20 varoši tadašnje Srbije 

radila je mreža meteoroloških stanica, a 1857. bilo ih je 27, 

što je u to doba bila najgušća meteorološka mreža u Evropi.

        1951 - Izašao je prvi broj obnovljenog NIN-a. Postupno 

on je postao ugledan i respektabilan magazin, neka vrsta sinonima za 

ozbiljnu nedeljnu štampu kod Srba. "Nedeljne informativne novine"

pojavile su se januara 1935. ali su zabranjene nakon 26. brojeva 

septembra iste godine.

        1953 - Američki predsednik Hari Truman saopštio je da je

u SAD napravljena hidrogenska bomba.

        1972 - Indija se suprotstavila pritisku SAD i uspostavila

pune diplomatske odnose s Kinom.

        1979 - Kambodžanski pobunjenici su, uz pomoć vijetnamskih

snaga, zauzeli Pnom Pen i srušili vladu "Crvenih Kmera" Pola Pota,

tokom čije je strahovlade od aprila 1975. u Kambodži (tada

Kampučiji) ubijeno između milion i dva miliona ljudi.

        1984 - Umro je francuski fizičar Alfred Kastler, član

Francuske akademije, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku 1966.

Otkrio je i razvio optičke metode izučavanja Hercovih rezonanci u

atomima i njegov rad je od ključnog značaja za razvoj lasera.

        1989 - Umro je japanski car Hirohito, koji je vladao od

1921. kada je kao regent zamenjivao obolelog oca, a 1926. je

krunisan. Posle poraza Japana u Drugom svetskom ratu odrekao se

1946. "božanskog porekla" koje je plod tradicionalnog japanskog

shvatanja i religioznosti. Vladarska ovlašćenja su mu znatno

sužena ustavom iz 1947.

        1990 - Prvi put nakon 800 godina za posetioce je zatvoren

krivi toranj u Pizi, jedna od najvećih svetskih turističkih

atrakcija, zbog neophodne rekonstrukcije. 

        1997 - U Alžiru je, u eksploziji bombe koju su u autobus

podmetnuli islamski teroristi, poginulo najmanje 13 i ranjeno oko

100 osoba.

        1999 - U Senatu SAD otvoren je postupak smenjivanja

(impičment) predsednika Bila Klintona.

        2000 - Ekstremisti albanske takozvane OVK su, na pravoslavni 

Božić, u Prizrenu ubili dve Srpkinje koje su se zaputile u obližnju

crkvu na liturgiju.

        2004 - Vrhovni sud Indonezije potvrdio je smrtnu kaznu

islamskom teroristi Amroziju, optuženom za podmetanje eksploziva u

noćni klub na ostrvu Bali, kada su usmrćene najmanje 202 osobe,

mahom zapadni turisti.

        2006 - Umro je austrijski pisac i istraživač Hajnrih

Harer, čije je biografsko delo "Sedam godina na Tibetu" prevedeno

na 53 jezika. Kao naučnik u okviru istraživačke ekspedicije koju

je poslala nacistička Nemačka otišao je na Tibet ge je ostao

čitavih sedam godina.

        2007 - Umrla je srpska glumica Nevenka Urbanova. Prvu ulogu

ostvarila je 1925. godine u predstavi "Kod belog konja" Narodnog

pozorišta u Beogradu, poslednju 1965. u "Tangu" Jugoslovenskog

dramskog. Tokom 40 godina na sceni Narodnog pozorišta ostvarila je

150 likova, među kojima su Lola Montez ("Opčinjeni kralj"), Vaska

("Koštana"), Rina ("Pokojnik") za koju je 1948. godine dobila

nagradu Vlade NR Srbije. Muzej pozorišne umetnosti i Savez dramskih 

umetnika Srbije, dodelili su joj 1984. godine Nagradu za životno delo 

"Dobričin prsten". Objavila je sećanja: "Svici koji slovima svetle".

2015 - Prilikom upada islamskih militanata u redakciju lista 

"Šarli ebdo", u centru Pariza, ubijeno je 12 osoba, a 11 je ranjeno. 

Meta terorističkog napada bio je magazin poznat po oštrim satiričnim 

prilozima.

2021 - Preminula je Biserka Cvejić, operska pevačica, 

primadona, jedna od najvećih na našim prostorima. Ostvarila je 

ukupno 77 mecosopranskih uloga u 1.800 predstava na scenama širom 

sveta. Sa operske pozornice povukla se u punoj snazi 1978. godine, 

da bi narednih decenija radila kao pedagog, odnosno profesor solo 

pevanja na Fakultetu muzičke umetnosti u Beogradu kao i na 

Umetničkoj akademiji u Novom Sadu. Autor je knjige "Umetnost 

pevanja". Nosilac je francuske Legije časti.

2024 - Umro je Franc Bekenbauer, legendarni nemački fudbaler 

i selektor. Bekenbauer je kao igrač bio svetski prvak sa Zapadnom 

Nemačkom 1974. Sa istom reprezentacijom je kao selektor osvojio 

Mundijal 1990. godine. Od 1965. do 1977. godine za reprezentaciju 

Zapadne Nemačke odigrao je 103 meča i postigao 14 golova. Osim 

svetske titule, osvojio je i Evropsko prvenstvo 1972. Kao selektor 

Zapadne Nemačke, od 1984. do 1990. igrao je i legendarno finale 

Svetskog prvenstva u kojem je Nemačka poražena od Argentine (2:3). 

Najveći deo igračke karijere proveo je u minhenskom Bajernu, za 

koji je od 1963. do 1977. godine odigrao 584 utakmice i postigao 

75 golova. Bio je šampion Nemačke i sa Hamburgerom, 1982. Zlatnu 

loptu, kao najbolji fudbaler na svetu osvajao je 1972. i 1976.

        - Danas je Božić, za hrišćane koji se pridržavaju

Julijanskog kalendara, a to su Srpska pravoslavna crkva, Ruska

crkva, kao i gruzijska, vaseljenska, jerusalimska, antiohijska 

i aleksandrijska patrijaršija. Božić je dan kada Hrišćani

obeležavaju rođenje Spasitelja - sina Božjeg Isusa Hrista. 

Taj datum se prvi put pominje kao praznik 336. u jednom rimskom

kalendaru. Do 16. veka svi hrišćani su Božić slavili istog 

dana. Nakon 1582. i prihvatanja gregorijanskog kalendara od strane

Vatikana, pojavljuju se razlike. Prvih vekova i pravoslavne i

protestantske zemlje su se držale starog kalendara, što se 

kasnije postupno menjalo. Na Božić, kod Srba je uobičajen 

pozdrav "Hristos se rodi", a odgovara se "Vaistinu se rodi".