Dogodilo se na današnji dan

 

Danas je subota, 12. oktobar,  2024. 

1492 - Španski moreplovac Kristifor Kolumbo je otkrio

Ameriku, iskrcavši se na ostrvce Gvanahani - on mu je dao ime San

Salvador - u sastavu Bahamskih ostrva, nakon 33 dana plovidbe

Atlantskim okeanom od Kanarskih ostrva.

        1518 - Nemački verski reformator Martin Luter, optužen

za jeres, sazvao je skupštinu grada Augzburga i u teološkoj

raspravi s kardinalom Tomazom de Viom, poznatim kao Kajetan, odbio

je nastojanje vrhova rimske crkve da odustane od svog učenja.

        1865 - Rođen je srpski geograf Jovan Cvijić, osnivač

antropogeografije i geomorfologije u Srbiji i Srpskog geografskog

društva, profesor i rektor Univerziteta u Beogradu, predsednik

Srpske kraljevske akademije, počasni doktor pariske Sorbone i

Karlovog univerziteta u Pragu. Veoma su značajni njegovi radovi 

o migracijama, o morfologiji i hidrografiji Dinarskog krša i drugih

kraških predela, tektonici i glacijaciji planina Balkanskog

poluostrva, studije o Jadranskom primorju, balkanskim kotlinama 

i poljima, Šumadiji i Panonskom basenu. Odigrao je važnu ulogu 

kao savetnik srpskih državnika na mirovnim pregovorima u Parizu

(Versaju) posle Prvog svetskog rata. Dela: "Osnove za geografiju 

i geologiju Makedonije i Stare Srbije", "Antropogeografski problemi

Balkanskog poluostrva", "Balkansko poluostrvo i južnoslovenske

zemlje", "Geomorfologija","Etnogeografske karte jugoslovenskih

zemalja", "Geografska karta Jugoslavije".

        1870 - Umro je američki general Robert Edvard Li,

komandant armije Virdžinije i vojske Konfederacije (Jug) u

građanskom ratu u SAD od 1861. do 1865, najsposobniji vojskovođa

tog rata. Predvodeći južnjačke trupe, pobedio je vojsku Severa u

bitkama kod Ričmonda i Frederiksburga 1862. i kod Čanselorsvila

1863. ali je suočen s neuporedivo nadmoćijom armijom Severa morao

da kapitulira 9. aprila 1865.

        1897 - U Beograd su iz Beča preneti posmrtni ostaci

srpskog jezičkog reformatora Vuka Stefanovića Karadzića i

sahranjeni u porti Saborne crkve.

        1918 - "Marš na Drinu" srpskog kompozitora Stanislava

Biničkog je prvi put ođeknuo ulicama Niša, tek oslobođenog u

Prvom svetskom ratu. Uz zvuke marša pobedonosno je koračala

Drinska divizija srpske vojske.

        1924 - Umro je francuski pisac Anatol Frans, član

Francuske akademije i dobitnik Nobelove nagrade za književnost

1921. Izvanredan stilista, izvrgavao je oštroj satiri francusko

društvo u vreme Treće republike i istupao protiv militarizma i

šovinizma, razobličavajući korumpiranost zvaničnika i štampe, 

što mu je donelo naziv "buntovnog akademika". Dela: zbirka

pesama "Zlatne pesme", romani "Zločin Silvestra Bonara", "Savremena

istorija", "Crveni krin", "Bogovi su žedni", "Pobuna anđela",

"Taida", "Epikurov vrt", "Mišljenja opata Žeroma Koanjara",

"Ostrvo pingvina", "Pečenjarnica kraljice Pedok", "Život u

cveću".

        1934 - Maloletni Petar II Karađorđević je proglašen

kraljem Jugoslavije, tri dana pošto je u Marselju ubijen njegov

otac Aleksandar I, u atentatu koji su izveli hrvatski teroristi 

ustaše.

        1935 - Rođen je Lučano Pavaroti, italijanski operski

pevač. Jedan je od najznačajnijih tenora 20. veka. Rođen u

porodici muzičara, bavio se pedagogijom i izvesno vreme radio je

kao učitelj. Uzimao je časove pevanja od 1956. kod Ariga Pole 

i Etora Kampoljanija. Karijeru svetske operske zvezde je započeo

1961. ulogom Roberta u operi "Boemi" Đakoma Pučinija. Prvi 

javni nastup van Italije imao je u Beogradu. Bio je poznat i po

humanitarnom radu, dobitnik je posebnog priznanja Visokog 

komesarijata UN za izbeglice.

        1960 - Tokom debate o kolonijalizmu u Generalnoj skupštini

UN, Nikita Hruščov sovjetski lider, je u ljutnji, skinuvši

prethodno cipelu, lupio njome po stolu više puta.

        1964 - U orbitu oko Zemlje je lansiran sovjetski vasionski

brod "Vashod 1", prva svemirska letelica s višečlanom posadom.

        1968 - Afrička država Ekvatorijalna Gvineja, do tada

Španska Gvineja, stekla je nezavisnost.

        1968 - Predvođena pukovnikom Omarom Torihosom Ererom,

Nacionalna garda Paname je oborila predsednika Arnulfa Arijasa

Madrida.

        1969 - Lansiran je sovjetski vasionski brod "Sojuz 7" s

tročlanom posadom, koji se potom spojio sa "Sojuzom 6" u kojem su

se nalazila dva člana posade.

        1976 - Premijer Kine Hua Guofeng je postao šef vladajuće

Komunističke partije.

        1978 - U Vašingtonu su počeli mirovni pregovori Izraela

i Egipta uz učesće predsednika SAD Džimija Kartera.

        1983 - Bivši japanski predsednik vlade Kakuei Tanaka je

osuđen na četiri godine zatvora zbog umešanosti u aferu

podmićivanja "Lokid".

        1984 - U eksploziji bombe koju su podmetnuli teroristi

Irske republikanske armije u "Grand hotel" u engleskom gradu

Brajton, gde je održavana godišnja konferencija britanskih

konzervativaca, poginulo je pet osoba.

        1990 - Islamski teroristi na motociklima u Kairu su iz

zasede ubili predsednika egipatske skupštine Rifata Mahdžuba 

i trojicu njegovih telohranitelja.

        1992 - U Kairu je poginulo više od 550 osoba u zemljotresu

čiji je epicentar bio nedaleko od velikih piramida u Gizi.

        1996 - Umro je francuski teniser Rene Lakost, osnivač

kompanije za proizvodnju sportske opreme s prepoznatljivim

"krokodilčićem" kao zaštitnim znakom, poslednji od francuska

"četiri musketira" koji su dominirali svetskim tenisom dvadesetih

godina 20. veka.

        1999 - General Pervez Mušaraf je vojnim udarom oborio

vladu pakistanskog predsednika vlade Navaza Šarifa, raspustio

skupštinu Pakistana i zaveo vanredno stanje.

        2000 - Islamski teroristi su u jemenskoj luci Aden 

udarili brodićem napunjenim eksplozivom američki razarač "Kol",

usmrtivši 17 i ranivši više desetina američkih mornara.

        2002 - U eksploziji dve podmetnute bombe u letovalištu

"Kuta bič" na indonežanskom ostvu Bali poginule su 202 osobe a

povređeno je više od 300. Većina žrtava bili su  turisti,

uglavnom iz Australije, Velike Britanije, SAD, Francuske, Nemačke 

i Švedske.

        2006 - Turski pisac Orhan Pamuk dobio je Nobelovu nagradu za

književnost.

2011 - Evropski komesar za proširenje Štefan File preporučio 

je da se Srbiji dodeli status kandidata za članstvo u EU.

2013 - Preminuo je Jovan Ristić, tv reditelj, autor brojnih 

emisija, filmova, TV serija i pozorišnih predstava. Rođen je 1939. 

u Beogradu, gde je završio gimanziju a potom i Fakultet dramskih 

umetnosti. Režirao je oko 2.500 TV emisija, dva filma, pedesetak 

pozorišnih predstava, spotove i brojne manifestacije. Režirao je: 

"Sedmoricu mladih", TV serije "Koncert za ludi mladi svet", "Divlje 

godine", emisije "Povratak džezu", kviz "Malo ja, malo ti", bio je 

autor "Nedeljnog popodneva".

2019 - Eliud Kipčoge, olimpijski šampion i svetski 

rekorder iz Kenije, postao je prvi atletičar koji je istrčao maraton 

za manje od dva sata. Kipčoge je pretrčao stazu oko bečkog parka 

Prater za jedan sat, 59 minuta i 40 sekundi. Atletska federacija je 

međutim objavila da neće priznati rekord, pošto se nije dogodio 

u otvorenoj konkurenciji.

2021 - Preminuo je Boško Milin, dramaturg, univerzitetski 

profesor, pozorišni kritičar, prevodilac. Na Fakultetu dramskih 

umetnosti predavao je Pozorišnu i radio dramaturgiju, Uporednu 

analizu dramaturgije medija i Metode naučnog proučavanja. Dobitnik 

je dve Sterijine nagrade za kritiku. Plodan autor, saradnik više 

domaćih i stranih časopisa. Prevodio je sa nemačkog i engleskog. 

Dela: "Lavirinti ekspresionizma", dramski tekstovi - "Leteći 

Holanđanin", "Sinatrina doktrina", "Dr Svetislav Stefanović", 

"Velimir Živojinović Masuka", "Robert Benton: konvencija kao 

nadahnuće", "Kraljica Margo", prevodi - "Kazimir i Karolina", 

"Italijanska noć", "Iz junačkog života građanstva", "Priče 

iz bečke šume".