Dogodilo se na današnji dan

  Danas je sreda, 2. oktobar, 2024.

 1187 - Arapski vojskovođa i egipatski sultan, kurdskog porekla, 

Saladin, preoteo je Jerusalim od hrišćana, što je 1189. izazvalo Treći

krstaški rat.

        1452 - Rođen je engleski kralj Ričard III, koji je

vladao od 1483. do 1485, kad je poginuo u bici kod Bosvorta u borbi

s trupama Henrija VII, osnivača dinastije Tjudor. Ričardovom

pogibijom okončan je "Rat dveju ruža" - nazvan tako jer je

dinastija Lankaster, s kojom je Henri VII bio u srodstvu, imala u

grbu crvenu, a dinastija Jork belu ružu.

        1608 - Holandski optičar Hans Liperšej prikazao je u Hagu

prvi upotrebljiv teleskop.

        1810 - Oko 30.000 Turaka krenulo je u Prvom srpskom ustanku

iz Bosne da uguši ustanak, koristeći proređenost srpske vojske na

Drini, čija se glavnina borila na drugom kraju Srbije kod

Varvarina, Deligrada i Sokobanje. Turci su 12 dana topovima tukli

Loznicu, ali je nisu osvojili. Nakon što je s dodatnim snagama

stigao vođa ustanka Karađorđe, Turci su potučeni i proterani iz

Srbije.

        1836 - Engleski prirodnjak Čarls Darvin doplovio je na

brodu "Bigl" u Englesku, posle petogodišnjih istraživanja živog

sveta u Južnoj Americi i na ostrvima u južnom Pacifiku, koja su

odlučujuće doprinela razvoju njegove teorije o evoluciji, odnosno

o poreklu vrsta.

        1847 - Rođen je nemački državnik i feldmaršal Paul fon

Hindenburg, u Prvom svetskom ratu načelnik štaba nemačke Vrhovne

komande, a od 1925. do smrti 1934. predsednik Nemačke. Istog dana

kad je umro, vođa nacista kancelar Adolf Hitler preuzeo je

apsolutnu vlast, što je bio definitivni kraj Vajmarske republike,

uspostavljene posle nemačkog poraza u Prvom svetskom ratu.

        1851 - Rođen je francuski maršal Ferdinand Foš, koji je

u Prvom svetskom ratu komandovao ključnim bitkama protiv Nemaca na

Zapadnom frontu. U njegovom komandnom vagonu u Kompijenju kod Pariza

Nemačka je 11. novembra 1918. potpisala kapitulaciju, čime je

završen rat.

        1852 - Rođen je škotski hemičar Vilijam Remzi, dobitnik

Nobelove nagrade za hemiju 1904. koji je otkrio gasove helijum,

argon, kripton, radon, neon i ksenon. Dokazao je da se helijum

stvara prilikom radioaktivnog raspadanja radijuma.

        1869 - Rođen je indijski nacionalni vođa Mohandas

Karamčand Gandi, nazvan Mahatma (velika duša), predvodnik borbe

za oslobođenje Indije od britanske kolonijalne vlasti, otac

moderne Indije. Završio je prava u Engleskoj 1891. od 1893. do

1914. predvodio je u Južnoj Africi tamošnje Induse, a od 1919.

pokret za nezavisnost Indije. Gandijeva taktika, koju je usvojio

Indijski Nacionalni Kongres, partija koja je predvodila borbu za

nezavisnost, većinom je podrazumevala pasivan otpor. Sam Gandi

živeo je izrazito asketski, i njegovi štrajkovi glađu pokazali

su se kao metod pred kojim je britanska uprava bila nemoćna.

Stekao je ogroman ugled ne samo u Indiji. Pola godine posle

sticanja nezavisnosti Indije, u Nju Delhiju ga je u januaru 1948.

ubio jedan hindu fanatik iz sekte "Hindu Mahasabha".

        1870 - Stanovništvo Papske države (zvanično "Patrimonium

Sancti Petri") plebiscitom je odlučilo da se ujedini sa Italijom, a

prestonica ujedinjene Italije je postao Rim (do tada središte papske

države) umesto Firence. Papska država obnovljena je tek Lateranskim

sporazumom između Pija XI i Musolinija 1929.

        1885 - Rođen je Dragomir Dragiša Vasić, srpski 

književnik i političar, član Srpske kraljevske akademije. Bavio 

se advokaturom i literarnim radom. Tokom Drugog svetskog rata nalazio 

se u najužem vrhu pokreta Draže Mihailovića (JVuO). Nestao 

je u vreme konačnog rasapa ostataka poraženih Mihailovićevih 

jedinica maja/juna 1945. negde u okolini Banja Luke. Dela: 

"Karakter i mentalitet jednog pokolenja", "Dva meseca u 

jugoslovenskom Sibiru", "Utuljena kandila", "Crvene magle", 

"Devetsto treća", "Utisci iz Rusije".

        1904 - Rođen je engleski pisac Grejem Grin, suptilan

analitičar psiholoških dilema savremenog čoveka. Dela: romani

"Brajtonska stena", "Moć i slava", "Suština stvari", "Kraj

ljubavi", "Gubave duše", "Komedijaši", "Monsinjor Kihot", "Doktor

Fišer iz Ženeve", "Ministarstvo straha", "Treći čovek", memoari

"Neka vrsta života", "Načini bekstva", drame, eseji, putopisi.

        1904 - Rođen je indijski državnik Lal Bahadur Šastri,

predsednik vlade Indije od 1964. do iznenadne smrti u januaru 1966.

tokom posete Sovjetskom Savezu.

        1924 - Društvo naroda usvojilo je Ženevski protokol za

mirno rešavanje međunarodnih sporova.

        1944 - Nemci su ugušili ustanak u Varšavi koji je u

Drugom svetskom ratu podigla Otadžbinska armija lojalna

emigrantskoj vladi u Londonu, a pridružili su mu se i varšavski

odredi prosovjetske Narodne armije. Kad je ustanak započeo 1.

avgusta 1944. Crvena armija i Prva poljska armija, formirana u

Sovjetskom Savezu, ulazile su u varšavsko predgrađe Pragu, ali

nisu prešle reku Vislu. Više od 200.000 civila i 25.000 ustanika

poginulo je tokom borbi, a odmazda nad preživelima bila je posebno

brutalna.

        1958 - Francuska kolonija Gvineja stekla je nezavisnost. Do

tada ona je bila sastavni deo Francuske Zapadne Afrike.

        1973 - Umro je finski trkač Pavo Nurmi, koji je na dugim

stazama osvojio devet zlatnih medalja na Olimpijskim igrama 1920,

1924. i 1928. Svetske rekorde je obarao 29 puta.

        1990 - Na aerodromu u kineskom gradu Guangdžou poginulo je

127 ljudi pošto je oteti kineski avion udario u dva aviona koja su

stajala na aerodromskoj pisti.

        1996 - Bivši bugarski predsednik vlade Andrej Lukanov

usmrćen je vatrenim oružjem ispred svoje kuće u Sofiji.

        1998 - Žan Pol Akajesu, bivši major armije Ruande

optužen za genocid i zločine protiv čovečnosti, osuđen je u

Hagu na tri doživotne robije.

        2000 - U organizaciji DOS-a započela je blokada puteva 

i mostova, širom Srbije, sa zahtevom da predsednik SRJ Slobodan

Milošević prizna izborni poraz i odstupi.

        2006 - Uspešno se spustila na zemlju prva kosmička

turistkinja Amerikanka iranskog porekla Anuša Ansari. Uprkos manjih

problema prvih dana leta, ona je uspešno i u potpunosti izvela sve

naučne eksperimente tokom boravka na Međunarodnoj kosmičkoj

stanici. Rođena u Teheranu 1967., a emigrirala je u SAD 1984. Turizam

u svemiru koštao ju je 20 miliona dolara.

2007 - U požaru na moskovskom Fakultetu za državni i

korporativni menadžment poginulo je 9, a povređena 51 osoba, 

od kojih 18 teško. Među poginulima i povređenima većina su bili

studenti i profesori tog fakulteta. U požaru je potpuno izgoreo

četvrti, poslednji sprat i deo trećeg sprata. Zgrada je imala drveni

krov, čime se objašnjava brzo širenje plamena.